Am Anfang war das Wort, dann kam sofort der Kommentar.

Fatih Culhacılar

Students for Fair Admissions, Inc. v. President and Fellows of Harvard College Kararının İncelemesi
 


 
 Fatih Culhacılar
 

* Karar, Harvard ve North Carolina Üniversitelerinin öğrenci alırken oluşturdukları değerlendirme kriterlerine ilişkindir.

Students for Fair Admissions, Inc. v. President and Fellows of Harvard College Kararının İncelemesi

Aydın Furkan Kaynak

Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı Türkiye’de Hukuku “Gerçekten” Dönüştürebilir Mi?
 


 Aydın Furkan Kaynak

* Sayın H. Kaan Canan’ın Şerh’te yayınlanan “Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı Türkiye’de Hukuku Dönüştürebilir Mi?” başlıklı makalesi

 1

, hukukçuların hazırlanmaları gereken yeni (ve şimdilik son) sınavın hukuk eğitim sistemimizi dönüştürme potansiyelini ele alıyor.

Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı Türkiye’de Hukuku “Gerçekten” Dönüştürebilir Mi?

Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı Türkiye’de Hukuku Dönüştürebilir Mi? H. Kaan Canan* Hukuk mesleklerine giriş sınavı yönetmeliği yayınlandı.

Halil Kaan Canan

Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı Türkiye’de Hukuku Dönüştürebilir Mi?


 H. Kaan Canan

* Hukuk mesleklerine giriş sınavı yönetmeliği yayınlandı. Artık hukuk mezunları mesleklerine dair sınavlara girmeden, stajlarına başlamadan evvel bir “teste” daha tabi tutulacaklar. Sınav, özellikle bu sınava girmek zorunda kalmayacak hukukçular tarafından çok zamandır istenen bir şeydi.

Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı Türkiye’de Hukuku Dönüştürebilir Mi?

Anayasa Yapımının Anayasa Gerçekliği Üzerindeki Sınırlı Etkisi Alman Anayasası’nın Yürürlüğe Girişinin 75. Yıl Dönümünde Türkiye’deki Yeni Anayasa Tartışmaları İçin Çıkarılacak […]

Kubilay Yalçın

Anayasa Yapımının Anayasa Gerçekliği Üzerindeki Sınırlı Etkisi


 Alman Anayasası’nın Yürürlüğe Girişinin 75. Yıl Dönümünde Türkiye’deki Yeni Anayasa Tartışmaları İçin Çıkarılacak Dersler


 Kubilay Yalçın

* 1982 Anayasası’nın yerine geçecek yeni ve “sivil” bir anayasa yapılması talebi, anayasa metninde yapılacak değişikliklerin somut siyasi sorunlar üzerinde etki edeceği iddiasıyla belirli

Anayasa Yapımının Anayasa Gerçekliği Üzerindeki Sınırlı Etkisi

Sürekli Ulaşılabilirlik Ve Türk Hukukunda Ulaşılabilir Olmama Hakkı* Tuğçe Kaya** Avrupa ülkelerinin büyük bir kısmı, bir süredir işçinin ulaşılabilir olmama […]

Tuğçe Kaya

Sürekli Ulaşılabilirlik Ve Türk Hukukunda Ulaşılabilir Olmama Hakkı
 

*

 Tuğçe Kaya

** Avrupa ülkelerinin büyük bir kısmı, bir süredir işçinin ulaşılabilir olmama hakkının gerekliliğini konuşuyor ve art arda bu hakkı tanıyan yasal düzenlemelere gidiyor. Avrupa Parlamentosu da işçinin ulaşılabilir olmama hakkının Birlik düzeyinde tanınmasına yönelik çağrıda bulundu.

Sürekli Ulaşılabilirlik Ve Türk Hukukunda Ulaşılabilir Olmama Hakkı

Şerh

------------------------------------------------------------------------

### ****Students for Fair Admissions, Inc. v. President and Fellows of Harvard College Kararının İncelemesi**** {#students-for-fair-admissions-inc.-v.-president-and-fellows-of-harvard-college-kararının-incelemesi .wp-block-heading .has-text-align-center}

##### [****Fatih Culhacılar****]{.mark .has-inline-color style="background-color: rgba(0, 0, 0, 0);"}[\*]{.mark .has-inline-color style="background-color:rgba(0, 0, 0, 0);color:#821818"} {#fatih-culhacılar .wp-block-heading .has-text-align-center}

<figure class="wp-block-image aligncenter size-large is-resized">
<img
src="http://serh.org/wp-content/uploads/2024/07/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_a_three-person_fbef24aa-7a46-49c0-818c-25e751cc294a_3-1-e1721061030217-1024x512.png"
class="wp-image-575" style="width:292px;height:auto" loading="lazy"
decoding="async"
srcset="https://serh.org/wp-content/uploads/2024/07/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_a_three-person_fbef24aa-7a46-49c0-818c-25e751cc294a_3-1-e1721061030217-1024x512.png 1024w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/07/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_a_three-person_fbef24aa-7a46-49c0-818c-25e751cc294a_3-1-e1721061030217-300x150.png 300w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/07/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_a_three-person_fbef24aa-7a46-49c0-818c-25e751cc294a_3-1-e1721061030217-768x384.png 768w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/07/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_a_three-person_fbef24aa-7a46-49c0-818c-25e751cc294a_3-1-e1721061030217.png 1232w"
sizes="(max-width: 1024px) 100vw, 1024px" width="1024" height="512" />
</figure>

> Kararın yazar tarafından hazırlanmış geniş bir özetini
> [buraya](http://serh.org/wp-content/uploads/2024/07/1-Karar-Ozeti.pdf){.ek-link}
> tıklayarak indirebilirsiniz.

Karar, Harvard ve North Carolina Üniversitelerinin öğrenci alırken
oluşturdukları değerlendirme kriterlerine ilişkindir. Üniversitelerin
öğrenci alımını yapan komisyonlar değerlendirme yaparken aday
öğrencilerin farklı alanlardaki beceri ve kişisel özelliklerinin yanı
sıra ırklarını da dikkate almaktadır. Başvurucu Students for Fair
Admissions (Adil alımı savunan öğrenciler), adayların ırkının öğrenci
alımında dikkate alınmasının Anayasa'nın eşitliği esas alan 14.
maddesine (*amendment*) aykırı olduğunu iddia etmiştir. Anayasa
Mahkemesi de öğrenci alımında adayların ırkının dikkate alınmasının
Anayasa'ya uygun olup olmadığını kararında incelemiştir.

Harvard gibi prestiji yüksek üniversitelere kabul almanın parlak bir
gelecek ile eş anlamlı olmasından ötürü üniversiteye girmek için adaylar
arasında çetin bir yarış gerçekleşmektedir. Bu yarışın çetin olması bazı
zengin aileleri çocuklarının iyi üniversitelerden kabul alması için hile
yapmaya dahi itmektedir. 2019 yılında William Singer adlı bir kişinin
başında olduğu bir danışmanlık şirketinin öğrenci alım
komisyonundakilere rüşvet verdiği, üniversiteye giriş sınavında hile
yaptırdığı, kabul almayı kolaylaştırmak için kendisine başvuran
ailelerin çocuklarını sporcuymuş gibi gösterdiği ortaya
çıkarılmıştır.^[1](#15d0d6cb-82c2-4a1d-947f-2ed23d3fecd2){#15d0d6cb-82c2-4a1d-947f-2ed23d3fecd2-link}^
FBI, zengin ailelerin, çocuklarını iyi bir üniversiteye yerleştirmek
için Singer'a bu hizmetleri karşılığında 6.5 milyon dolara kadar para
verdiğini tespit
etmiştir.^[2](#324ee4c9-7bb1-479e-b8df-25bbfd88983c){#324ee4c9-7bb1-479e-b8df-25bbfd88983c-link}^
İyi üniversitelere kabul almanın zengin aileler için dahi bu denli
önemli olduğu ABD'de adayların ırkının öğrenci alımını yapan komisyon
tarafından göz önünde tutulması eşit koşullarda yarışma isteği olan bazı
öğrenci gruplarının tepkisine yol açmış ve konu Anayasa Mahkemesine
taşınmıştır. Anayasa Mahkemesi de ayrımcılık konusunda geliştirdiği
içtihatlara dayanarak ABD'deki devlet üniversitelerinin ırka ilişkin
pozitif ayrımcılığının Anayasa'ya uygun olup olmadığına karar vermeye
çalışmıştır. 

Mahkemenin bu konuda tutarlı içtihatları olmasına rağmen jürilerin
yedisi kararlarını verirken farklı gerekçeler kullanmışlardır.
Yargıçların benzer içtihatlara atıf yapmasına rağmen farklı kararlar
vermesinin sebebi yorum farklılığıdır. Yargıçların yorum farklılığına
neden olan uyuşmazlık konusu, üniversitelere öğrenci alımlarında
azınlıkta olan ırklar (*azınlıkta kalan ırklara mensup olanları ifade
etmek için bundan sonra sadece azınlık kelimesini kullanacağım*) lehine
yapılan ayrımcılığın Anayasa'nın 14. maddesine uygun olup olmadığına
ilişkindir. Mahkemenin kararını değerlendirmeden önce Anayasa'nın ilgili
maddesine bakabiliriz. 

Anayasa'nın mezkur maddesinin Türkçeye çevirisi şu şekildedir: 

> Hiç bir eyalet, Birleşik Devletler vatandaşlarının ayrıcalık ve
> bağışıklıklarını kısıtlayacak yasa yapmayacak veya uygulamayacak, ve
> hiç bir eyalet yasal gerekler yerine getirilmeden bir kişiyi
> yaşamından, özgürlüğünden ya da malından yoksun etmeyecek; ya da kendi
> yargı yetkisi içindeki bir kişiyi, yasaların eşit koruması dışında
> bırakmayacaktır.^[3](#cfe14cd2-f233-4428-b9cc-e432bdf3d2d8){#cfe14cd2-f233-4428-b9cc-e432bdf3d2d8-link}^

Yasanın lafzı bizi mutlak eşitliğe götürecek olsa da bu her zaman
istenilen adil sonuçları yaratmadığından Anayasa Mahkemesi adaleti
sağlamak için bazı ayrımcılıkların yapılabileceği yönünde içtihatlar
oluşturmuştur. Bu tür ayrımcılığa pozitif ayrımcılık (*affirmative
action*) diyen mahkeme, üniversitelerin öğrenci alımında sınırlı da olsa
ayrımcılık yapmasına izin vermiştir. Hangi durumlarda ayrımcılık
yapılacağını belirlemeye çalışan mahkeme *strict scrutiny* adlı bir test
geliştirmiş ve ayrımcılık taleplerinin bu testten geçmesi koşuluyla
Anayasa'ya uygun hale geleceğini belirtmiştir. *(Strict Scrutiny
testinin aşamalarını kararın özetinde anlattığım için burada tekrar
anlatmayacağım)*

Öncelikle Harvard Üniversitesinin bir kamu kurumu olduğunu ve
masraflarının bir kısmının bütçeden karşılandığını belirtmek gerekir.
Üniversitenin bu niteliği aday öğrencileri keyfi şekilde
değerlendirmesini engellemektedir. Üniversitenin belirlediği kriterler
kanunlara aykırı olmamalıdır. Üniversite, adaylar arasında eşitliği
gözettikçe Anayasa'ya uygun hareket etmiş olacaktır. Somut uyuşmazlıkta
üniversite, azınlıklar lehine ayrımcılık yaptığından Anayasa'yla korunan
eşitlikten sapmıştır. Üniversite bunun gerekçelendirmesini yapmak
zorundadır. 

Harvard Üniversitesinin temsilcileri ve çoğunluk kararına karşı oy veren
yargıçlar ırk temelli değerlendirmenin Anayasa'ya uygun olduğunu
düşünmektedirler. Çünkü azınlıklar lehine yapılan ayrımcılıkta devletin
ikna edici bir yararının olduğunu ve bu yarar için kullanılan yöntemin
yani öğrenci alımında ırka bakılmasının gerekli olduğunu düşünmekte ve
başkalarının haklarını en az ihlal eden yöntemin de bu olduğunu
savunmaktadırlar.

Karşı oy veren yargıçlar, azınlıklara karşı ayrımcılığın eşitliğe aykırı
olmadığı iddialarını genel olarak iki olguya dayanarak gerekçelendirmeye
çalışmıştır. İlk olgu azınlıkların eğitimi düşük kişiler arasında ve
ekonomik durumu kötü mahallelerde büyüdüklerine ilişkindir. Kanaatimce,
bu tür açıklamalar ırk temelli ayrımcılıkla ilgili savunmalarda yer
almamalıdır. Eğer üniversiteler bu tür eşitsizliklerin adayların sorumlu
tutulamayacakları şekilde eğitim seviyelerini etkilediğini düşünüyorsa
adayların ırkına bakmak yerine refah durumuna, ailesinin üniversiteye
gidip gitmediğine ya da okuduğu lisenin eğitim düzeyini tespit edip ne
ölçüde başarılı öğrenciler yetiştirdiğine bakabilir. Bu verilere bakıp
dezavantajlı tarafta olanlara üniversiteye girişte pozitif ayrımcılık
yapılması adayların ırklarına bakarak değerlendirme yapmaktan daha
isabetli sonuçlar doğuracaktır. 

Fırsat eşitsizliğini düzeltmek için ırka dayalı bir ayrımcılık yapılırsa
maddi durumu iyi olmayıp başarılı olan beyazların maddi durumu yine iyi
olmayıp başarılı olan azınlıktaki öğrencilerin biri tarafından elenmesi
için makul bir sebep oluşmaz. Örneğin varlıklı bir ailesi olmayan beyaz
tenli Cherly Hapwood, üstün başarısına rağmen azınlıklara tanınan
ayrıcalıktan dolayı hukuk fakültesine kabul edilmemiştir. Kendisi yerine
daha düşük puanlı Afrika ya da Meksika kökenli öğrenciler
alınmıştır.^[4](#0e0ad0c1-021f-4467-9332-8595e9dc5b31){#0e0ad0c1-021f-4467-9332-8595e9dc5b31-link}^
Üniversiteye kabul edilen öğrenci sayısı sınırlı olduğu için kazananlar
birilerini elemek zorundadır. Burada herkesin kazandığı bir sonuç
yoktur. Birileri kazanırken diğerleri elenmektedir. Elenen kişinin de
fırsat eşitsizliğinden mustarip olmamasına dikkat edilmesi
gerekmektedir. Fırsat eşitsizliğini düzeltmek amacıyla üniversiteye
kabul aşamasında eşitsizlikten mustarip olup olmadığına bakılmadan
ırkından dolayı bir adayın avantajlı sayılması uygulamanın amacıyla
çelişir. Bu yüzden fırsat eşitsizliğine ilişkin gerekçelerin ırk temelli
ayrımcılıkta kullanılmaması gerektiğini düşünüyorum.

Karşı oyda belirtilen diğer bir iddia ise öğrenci çeşitliliğini
sağlamaktır. Bu gerekçe Anayasa Mahkemesi tarafından bir süre ayrımcılık
için makul bir sebep olarak düşünülmüştür. Öğrenci çeşitliliğinin
sağlanmaya çalışılmasının birçok sebebi vardır. Bunları tüketmek
amacıyla olmasa da mahkemelerde kullanılanlardan birkaçını
belirtebilirim. Örneğin bir ırkın getiremeyeceği bilgi ve deneyimin
diğer ırklar tarafından üniversiteye getirilmesi, farklı ırktan olan
insanların kaynaştırılması veya azınlıktaki öğrencilerin iyi okullarda
okuduktan sonra beyazların istihdam edilebildiği her yerde çalışabilmesi
sağlanarak azınlıkların devlet kurumlarına aidiyetinin artırılması.
Öğrenci çeşitliliğinin sağlanmasının birden fazla yolu vardır, bunlardan
sadece biri ırktır. Farklı ülkeden, şehirden, dinden veya ekonomik
sınıftan gelen insanlar da ırkın yarattığı çeşitliliğe benzer bir
çeşitlilik oluşturabilir. Irk ile sağlanmak istenen çeşitlilik neden
Ortodoks ve Katolik ya da dindar ve ateist öğrenciler için de sağlanmaya
çalışılmasın? Böyle bir çeşitlilik de üniversitedeki öğrencilere fayda
sağlayabilecektir. 

Ancak, ırksal çeşitliliğin sağlayabileceği bir fayda diğer
çeşitliliklerin sağlayabileceğinden farklıdır. Bu fayda, ırktaşlarının
devletin iyi üniversitelerde okuyabildiğini ve devletin önemli
kurumlarında çalışabildiğini görmesiyle bireylerin hukuka itaatinin
artmasıdır. Eğer devletin önemli kurumlarında yer alanların ırk
çeşitliliği toplumun huzur içinde yaşaması için gerekiyorsa burada
devletin ikna edici bir çıkarının olduğunu ve bu çıkarın ırksal
ayrımcılıkla sağlanması gerektiğini söyleyebilirim. Aynı durum diğer
çeşitlilik durumları için de söz konusudur. Eğer toplumda devletin
kurumlarında çalışanların arasında din çeşitliliğinin olması gerektiğine
ilişkin talep kayda değerse ve gerçekleştirilmediği takdirde hukuka
itaatsizlik artıyorsa din çeşitliliğinin sağlanması için de gerekli
adımlar atılabilir.

Mevcut kararda, azınlıkta olanların bu düşüncede olduğu ortaya
koyulmamıştır. Bu yüzden karşı oy kullanan yargıçların, öğrenci
çeşitliliğinde devletin ikna edici bir çıkarının olduğu iddiası da tam
olarak gerekçelendirilememiştir. Sonuç olarak Anayasa'da ortaya koyulan
eşitliğin istisnası olan ayrımcılığın gerekçelerinin tutarlı olmadığını
düşünüyorum. Bu yüzden üniversitenin ırk temelli ayrımcılığının yasalar
önünde bireyler arası eşitliği koruyan Anayasa'nın 14. maddesine aykırı
olduğu kanaatindeyim.   

------------------------------------------------------------------------

[\* ]{.mark .has-inline-color
style="background-color:rgba(0, 0, 0, 0);color:#851616"}Arş. Görevlisi,
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Felsefesi ve
Sosyolojisi Ana Bilim Dalı, fatih.culhacilar@ikc.edu.tr, ORCID:
0000-0001-5452-4940.

1. [[https://www.nytimes.com/2019/03/12/us/admissions-scandal.html?auth=login-google1tap&login=google1tap](https://www.nytimes.com/2019/03/12/us/admissions-scandal.html?auth=login-google1tap&login=google1tap%20(Erişim%20Tarihi%2010.07.2024).;%20Daha%20detaylı%20bilgi%20için%20bkz.%20Michael%20J%20Sandel,%20The%20Tyranny%20of%20Merit:%20What’s%20Become%20of%20the%20Common%20Good?%20(Penguin%20Books%202021)%207–9.){.ek-link}
 (Erişim Tarihi
 10.07.2024)[.](https://www.nytimes.com/2019/03/12/us/admissions-scandal.html?auth=login-google1tap&login=google1tap%20(Erişim%20Tarihi%2010.07.2024).;%20Daha%20detaylı%20bilgi%20için%20bkz.%20Michael%20J%20Sandel,%20The%20Tyranny%20of%20Merit:%20What’s%20Become%20of%20the%20Common%20Good?%20(Penguin%20Books%202021)%207–9.){.ek-link};
 Daha detaylı bilgi için bkz. Michael J Sandel, The Tyranny of Merit:
 What's Become of the Common Good? (Penguin Books 2021)
 7--9[.](https://www.nytimes.com/2019/03/12/us/admissions-scandal.html?auth=login-google1tap&login=google1tap%20(Erişim%20Tarihi%2010.07.2024).;%20Daha%20detaylı%20bilgi%20için%20bkz.%20Michael%20J%20Sandel,%20The%20Tyranny%20of%20Merit:%20What’s%20Become%20of%20the%20Common%20Good?%20(Penguin%20Books%202021)%207–9.){.ek-link}
 [↩︎](#15d0d6cb-82c2-4a1d-947f-2ed23d3fecd2-link){aria-label="Dipnot başvurusuna atla 1"}]{#15d0d6cb-82c2-4a1d-947f-2ed23d3fecd2}
2. [[https://www.cnn.com/2019/03/12/us/college-admission-cheating-scheme/index.html](https://www.cnn.com/2019/03/12/us/college-admission-cheating-scheme/index.html%20(Erişim%20Tarihi%2010.07.2024).){.ek-link}
 (Erişim Tarihi
 10.07.2024)[.](https://www.cnn.com/2019/03/12/us/college-admission-cheating-scheme/index.html%20(Erişim%20Tarihi%2010.07.2024).){.ek-link}
 [↩︎](#324ee4c9-7bb1-479e-b8df-25bbfd88983c-link){aria-label="Dipnot başvurusuna atla 2"}]{#324ee4c9-7bb1-479e-b8df-25bbfd88983c}
3. [[https://tr.usembassy.gov/wp-content/uploads/sites/91/abd-anayasasi.pdf](https://tr.usembassy.gov/wp-content/uploads/sites/91/abd-anayasasi.pdf%20(Erişim%20tarihi%2010.07.2024).){.ek-link}
 (Erişim tarihi
 10.07.2024)[.](https://tr.usembassy.gov/wp-content/uploads/sites/91/abd-anayasasi.pdf%20(Erişim%20tarihi%2010.07.2024).){.ek-link}
 [↩︎](#cfe14cd2-f233-4428-b9cc-e432bdf3d2d8-link){aria-label="Dipnot başvurusuna atla 3"}]{#cfe14cd2-f233-4428-b9cc-e432bdf3d2d8}
4. [Michael J Sandel, Adalet: Yapılması Gereken Doğru Şey Nedir? (7.
 Baskı, Felix Kitap 2019) 223.
 [↩︎](#0e0ad0c1-021f-4467-9332-8595e9dc5b31-link){aria-label="Dipnot başvurusuna atla 4"}]{#0e0ad0c1-021f-4467-9332-8595e9dc5b31}

:::: {.wp-block-columns .is-layout-flex .wp-container-core-columns-is-layout-1 .wp-block-columns-is-layout-flex style="border-width:1px;padding-top:var(--wp--preset--spacing--30);padding-right:var(--wp--preset--spacing--30);padding-bottom:var(--wp--preset--spacing--30);padding-left:var(--wp--preset--spacing--30)"}
::: {.wp-block-column .is-layout-flow .wp-block-column-is-layout-flow style="flex-basis:100%"}
**Atıf Önerisi:** Culhacılar, F. (2024) "**Students for Fair Admissions,
Inc. v. President and Fellows of Harvard College Kararının
İncelemesi**", *Şerh*. doi:
[10.59350/94k98-res28](https://doi.org/10.59350/94k98-res28).
:::
::::

:::::::: {.wp-block-columns .is-layout-flex .wp-container-core-columns-is-layout-2 .wp-block-columns-is-layout-flex style="border-width:2px;margin-top:0;margin-bottom:0;padding-top:var(--wp--preset--spacing--40);padding-right:var(--wp--preset--spacing--50);padding-bottom:var(--wp--preset--spacing--40);padding-left:var(--wp--preset--spacing--50)"}
::: {.wp-block-column .is-layout-flow .wp-block-column-is-layout-flow}
#### Yeni yazılardan ve gelişmelerden haberdar olmak için mail adresinizle kayıt olabilirsiniz. {#yeni-yazılardan-ve-gelişmelerden-haberdar-olmak-için-mail-adresinizle-kayıt-olabilirsiniz. .wp-block-heading}
:::

:::::: {.wp-block-column .is-layout-flow .wp-block-column-is-layout-flow}
::::: {.iframe}
You need to enable JavaScript to run this app.

::: {.iframe}
:::

::: {#root style="height:100%;width:100%;overflow-x:hidden"}
:::
:::::
::::::
::::::::

------------------------------------------------------------------------

### ****Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı Türkiye'de Hukuku "Gerçekten" Dönüştürebilir Mi?**** {#hukuk-mesleklerine-giriş-sınavı-türkiyede-hukuku-gerçekten-dönüştürebilir-mi .wp-block-heading .has-text-align-center}

##### [**Aydın Furkan Kaynak**]{.mark .has-inline-color style="background-color: rgba(0, 0, 0, 0);"}[\*]{.mark .has-inline-color style="background-color:rgba(0, 0, 0, 0);color:#821818"} {#aydın-furkan-kaynak .wp-block-heading .has-text-align-center}

<figure class="wp-block-image aligncenter size-large is-resized">
<img
src="https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/asafestinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_a_student_sitt_cb8f4034-fae0-480a-9a63-99a07fab6527_1-1-1009x1024.png"
class="wp-image-539" style="width:197px;height:auto" loading="lazy"
decoding="async"
srcset="https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/asafestinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_a_student_sitt_cb8f4034-fae0-480a-9a63-99a07fab6527_1-1-1009x1024.png 1009w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/asafestinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_a_student_sitt_cb8f4034-fae0-480a-9a63-99a07fab6527_1-1-296x300.png 296w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/asafestinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_a_student_sitt_cb8f4034-fae0-480a-9a63-99a07fab6527_1-1-768x780.png 768w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/asafestinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_a_student_sitt_cb8f4034-fae0-480a-9a63-99a07fab6527_1-1-1513x1536.png 1513w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/asafestinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_a_student_sitt_cb8f4034-fae0-480a-9a63-99a07fab6527_1-1-2018x2048.png 2018w"
sizes="(max-width: 1009px) 100vw, 1009px" width="1009" height="1024" />
</figure>

Sayın H. Kaan Canan'ın Şerh'te yayınlanan "[Hukuk Mesleklerine Giriş
Sınavı Türkiye'de Hukuku Dönüştürebilir
Mi?](https://serh.org/2024/06/19/hukuk-mesleklerine-giris-sinavi-turkiyede-hukuku-donusturebilir-mi/){.ek-link}"
başlıklı
makalesi^[1](#5017427b-34c5-46e6-abe2-65bdedf2cfed){#5017427b-34c5-46e6-abe2-65bdedf2cfed-link}^,
hukukçuların hazırlanmaları gereken yeni (ve şimdilik son) sınavın hukuk
eğitim sistemimizi dönüştürme potansiyelini ele alıyor. Makale
"...*Fakat nitelikli, iyi kurgulanmış bir sınav ise tam tersine, kendi
haline bırakılsa belki on yıllar sürecek olan hukuk eğitimindeki ve
uygulamasındaki 'iyileşme' sürecini hayal edilemeyecek şekilde
hızlandırabilir.*" çıkarımıyla da sınavın dönüştürücü gücüne inançla
sona eriyor. Ancak ben, yazarla aynı inancı paylaşamıyorum. Bu yazıda,
Sayın Canan'ın düşüncesini baş aşağı ederek Türkiye'de ancak hukuk (ve
hukuk eğitimi) dönüşürse, Sayın Canan'ın görmeyi umduğu "nitelikli, iyi
kurgulanmış bir sınav" görebileceğimiz düşüncesini savunacağım.

Esasında Sayın Canan'ın makalesinde de Türkiye'de hukuk eğitiminin esas
sorununun ne olduğu üzerinde duruluyor. Sorun, Canan'ın da ifade ettiği
üzere, "...*bu fakülte enflasyonundan kaynaklanan fazlalık.*"
Yükseköğretim Kurumu'nun verilerine göre Türkiye'de an itibariyle 84
hukuk fakültesi
var.^[2](#cb770aec-f177-42d7-afb9-665ff31b879a){#cb770aec-f177-42d7-afb9-665ff31b879a-link}^
2023 YKS verilerine göre geçen sene, bu hukuk fakültelerine toplam
14.924 öğrenci kesin kayıt yaptırmış. Canan'ın da makalesinde
bahsettiği, artarak devam eden hukuk mezunu sayısının azaltılabilmesi
için öncelikle bu fakülte enflasyonundan kaynaklanan fazlalığa çözüm
bulunması gerekmektedir. Hukuk eğitimi sistemimizde yeni hukuk
fakültelerinin açılmasına gerek olmadığı gibi mevcut fakültelerdeki
kontenjanların azaltılması elzemdir. Aksi takdirde, mezun olan
öğrencilere uygulanacak olan Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı, sınavı ilk
seferde geçemeyenleri bir sonraki sınava kadar ağırlayacak bir durak
olmaktan fazla bir işlev
gösteremeyecektir.^[3](#a337afd1-86b1-40ab-940e-604a1e9c0298){#a337afd1-86b1-40ab-940e-604a1e9c0298-link}^

2023 yılı itibarıyla kesin kaydını yaptırarak hukuk fakültelerinde
öğrenci olan 14.924 öğrenciye nitelikli eğitim verebilecek akademik
kadroların mevcudiyeti de sorgulanmalıdır. Hukuk eğitimi, kendisini
sosyal bilimler alanından soyutladığı ölçüde içine kapanmış, güncel
eğitim metotlarını takip etmeyen ve bunu "hukuk eğitiminin kendine has
özellikleri" şeklinde bir argümanla sunan durağan kurumlara dönüşme
tehlikesi altındadır. Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı, mevcut yapıda bu
sorunlara çözüm getirebilecek bir yapıda değildir. Hukuk fakültelerinde
ve genel olarak hukuk eğitiminde bir reform yapılması zorunludur. Ancak
bu reform gerçekleştirildiği takdirde eğitimin son adımı olacak olan
sınav, nitelikli bir değerlendirme aracı vasfına kavuşabilecektir.

Burada hukuk eğitimine ilişki kapsamlı bir reform önerisi sunmak ne
mümkün ne de doğru. Fakat ilk bakışta herkesin görebileceği noktalara
temas etmekte fayda olduğu kanaatindeyim. Mevcut yapıda akademik
kadrolar, her sene gelen öğrencilere yeterli eğitimi verebilecek
derecede, sayıca kendilerini yenileyememektedir. Öğrenci
kontenjanlarının düşürülerek akademisyen sayısının artırılması hukuk
eğitiminin kalitesini artırabilir. Bu noktada, hukuk fakültelerinde şube
esasına geçilerek sınıflardaki öğrenci sayısının daha da azaltılması,
öğrenci-akademisyen ilişkisinin daha sağlıklı kurulabilmesi açısından
fayda sağlayacaktır.

Sayın Canan'ın haklı olarak belirttiği üzere hukukçunun işi, hukuki
bilgisini problemli, açık olmayan durumlara uygulamaktır. Hukuk
eğitimimiz bu beceriyi öğrencilere kazandıramıyorsa, başarısız oluyor
demektir. Bu becerinin, nitelikli ve iyi kurgulanmış bir sınavla
kazandırılması ise pek mümkün değildir. Aksine yapılması gereken, dört
senelik eğitim boyunca öğrenciye bu becerinin kazandırılması, ardından
bu beceriyi ölçecek nitelikte ve iyi kurgulanmış bir sınava
girilmesidir. Fakültelerin bunu yapabilmesi için atılması gereken birkaç
adım olduğunu düşünüyorum.

Öncelikle temel hukuk derslerini ve metodolojiyi içerecek bir "hazırlık
senesinin" getirilmesi gerektiği kanaatindeyim. Dört senelik lise
eğitimi boyunca hazırlandığı bir test sınavının ardından hukuk
fakültesini kazanan öğrenci, öncelikle metodoloji ve temel hukuk bilgisi
aracılığıyla üniversite eğitimine adeta "ısındırılmalıdır". Öğrenci, bu
hazırlık sürecinin ardından hukuk eğitimine başlamalıdır. Böylece,
meslek hayatında ihtiyaç duyacağı mantık, yorum metotları ve
gerekçelendirme gibi araçları, hukuk eğitimi esnasında da
kullanabilecektir.

Teorik eğitiminin yanında hukuk öğrencisinin pratik eğitimi de önem arz
etmektedir. Gerçek hayatta karşılaşacağı hukuki meselelerin okuduğu
kitaplarda, kanunlarda vs. gördüğü kadar saf olmadığını mezun olmadan
tecrübe eden bir öğrencinin hukuka yaklaşımı da farklı olacaktır.
Fakülte-mahkeme işbirliğinin sağlandığı, yaz stajlarının planlandığı bir
sistemde öğrenci, daha fazla gündelik hukuk meseleleriyle karşılaşacak;
böylece kendisinden beklenen beceriyi geliştirme imkanı doğacaktır.
Fakültedeki eğitimi süresince bu meziyeti kazanacak şekilde
yetiştirildikten sonra da bu meziyetlerini ölçebilecek nitelikte ve iyi
kurgulanmış bir sınava girecek, meslek hayatına atılacaktır. O halde
yapılması gereken, sınavın niteliğinden önce, hukuk eğitimini niteliği
üzerine tartışmak, bu uğurda adımlar atmaktır.

Mevcut yapıda yapılagelen sınavlar düşünüldüğünde, Hukuk Mesleklerine
Giriş Sınavı'nın Türkiye'deki hukuku dönüştürebileceği düşüncesine
umutla bakamıyorum. Kanaatimce, hukuk eğitimimizdeki problemler, bir
sınavın düzeltemeyeceği kadar köklerde bulunuyor. Ancak Sayın Canan'ın
daha fazla sese, tartışmaya ve çok katılımlı bir planlama sürecine
ihtiyacımız olduğuna yönelik tespitine katılıyorum. Bu çalışmada
naçizane amaçladığım da  tartışmada yeni bir ses olmak. Böylece ne hukuk
eğitiminde olmasını umduğumuz iyileşmeyi kendi haline bırakmış oluruz ne
de bir test sınavına olması gerekenden büyük bir misyon yüklemiş oluruz.

------------------------------------------------------------------------

[\* ]{.mark .has-inline-color
style="background-color:rgba(0, 0, 0, 0);color:#851616"}Arş. Gör. Selçuk
Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kamu Hukuku Anabilim Dalı,
af_kaynak@hotmail.com

1. [Canan, H. K. (2024) "**Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı Türkiye'de
 Hukuku Dönüştürebilir Mi?**", *Şerh*.
 doi: [10.59350/xy66v-x4s87](https://doi.org/10.59350/xy66v-x4s87){.ek-link}.
 [↩︎](#5017427b-34c5-46e6-abe2-65bdedf2cfed-link){aria-label="Dipnot başvurusuna atla 1"}]{#5017427b-34c5-46e6-abe2-65bdedf2cfed}
2. [KKTC'deki üniversiteler de dahil edilirse bu sayı 94'e yükseliyor.
 YÖK'ün verileri için bkz.
 https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10094 (E.T.
 26.06.2024)
 [↩︎](#cb770aec-f177-42d7-afb9-665ff31b879a-link){aria-label="Dipnot başvurusuna atla 2"}]{#cb770aec-f177-42d7-afb9-665ff31b879a}
3. [Kaldı ki bir adayın başarısız olması durumunda Hukuk Mesleklerine
 Giriş Sınavı'na kaç defa girebileceği konusu, ilgili yönetmelikte
 düzenlenmemiştir.
 [↩︎](#a337afd1-86b1-40ab-940e-604a1e9c0298-link){aria-label="Dipnot başvurusuna atla 3"}]{#a337afd1-86b1-40ab-940e-604a1e9c0298}

:::: {.wp-block-columns .is-layout-flex .wp-container-core-columns-is-layout-1 .wp-block-columns-is-layout-flex style="border-width:1px;padding-top:var(--wp--preset--spacing--30);padding-right:var(--wp--preset--spacing--30);padding-bottom:var(--wp--preset--spacing--30);padding-left:var(--wp--preset--spacing--30)"}
::: {.wp-block-column .is-layout-flow .wp-block-column-is-layout-flow style="flex-basis:100%"}
**Atıf Önerisi:** Kaynak, A. F. (2024) "******Hukuk Mesleklerine Giriş
Sınavı Türkiye'de Hukuku "Gerçekten" Dönüştürebilir Mi?******", *Şerh*.
doi: [](https://doi.org/10.59350/hfpvc-xha79){.ek-link target="_blank"
aria-label=" (opens in a new tab)"
rel="noreferrer noopener"}[10.59350/hfpvc-xha79](https://doi.org/10.59350/hfpvc-xha79){.ek-link
target="_blank" rel="noreferrer noopener"}.
:::
::::

:::::::: {.wp-block-columns .is-layout-flex .wp-container-core-columns-is-layout-2 .wp-block-columns-is-layout-flex style="border-width:2px;margin-top:0;margin-bottom:0;padding-top:var(--wp--preset--spacing--40);padding-right:var(--wp--preset--spacing--50);padding-bottom:var(--wp--preset--spacing--40);padding-left:var(--wp--preset--spacing--50)"}
::: {.wp-block-column .is-layout-flow .wp-block-column-is-layout-flow}
#### Yeni yazılardan ve gelişmelerden haberdar olmak için mail adresinizle kayıt olabilirsiniz. {#yeni-yazılardan-ve-gelişmelerden-haberdar-olmak-için-mail-adresinizle-kayıt-olabilirsiniz. .wp-block-heading}
:::

:::::: {.wp-block-column .is-layout-flow .wp-block-column-is-layout-flow}
::::: {.iframe}
You need to enable JavaScript to run this app.

::: {.iframe}
:::

::: {#root style="height:100%;width:100%;overflow-x:hidden"}
:::
:::::
::::::
::::::::

::::::: {.wp-block-columns .alignwide .are-vertically-aligned-center .has-medium-font-size .has-medium-font-size .is-layout-flex .wp-container-core-columns-is-layout-4 .wp-block-columns-is-layout-flex style="border-width:1px;margin-top:var(--wp--preset--spacing--60);margin-bottom:var(--wp--preset--spacing--60);padding-top:0;padding-right:1.6rem;padding-bottom:0;padding-left:1.6rem"}
::: {.wp-block-column .is-vertically-aligned-center .has-background .ek-linked-block .is-layout-flow .wp-container-core-column-is-layout-4 .wp-block-column-is-layout-flow style="border-style:none;border-width:0px;background-color:#ffffff00;padding-top:var(--wp--preset--spacing--30);padding-right:var(--wp--preset--spacing--30);padding-bottom:var(--wp--preset--spacing--30);padding-left:var(--wp--preset--spacing--30)"}
### [Yazı Çağrısı ]{.mark .has-inline-color style="background-color:rgba(0, 0, 0, 0);color:#8c2626"}Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı {#yazı-çağrısı-hukuk-mesleklerine-giriş-sınavı .wp-block-heading .has-text-align-center .has-ast-global-color-6-color .has-text-color .has-link-color .wp-elements-8e45c8d1a2c5c2df1035183434d275b7}

Şerh Hukuk Blogunda hukukun her dalını ilgilendiren problemlere dair
yazılar her daim yayınlanabilir. Fakat belli dönemler gündemdeki konular
için ayrıca yazı çağrıları yapacağız.

İlk konumuz 8 Mayıs'ta Resmi Gazete'de yayınlanan **Hukuk Mesleklerine
Giriş Sınavı ve İdari Yargı Ön Sınavı Yönetmeliği**. Şüphesiz bu sınav
hukuk eğitimine ve uygulamasına dair önemli değişikliklere sebep olacak.
Böyle bir sınavın gerekli olup olmadığı veya gerekli ise mevcut halinin
yeterli olup olmadığı ise hukukçular arasında önemli bir tartışma
konusu. Biz de önümüzdeki dönem bu konuda görüş bildirmek isteyen hukuk
eğitimcilerinin, uygulamacılarının ve elbette öğrencilerinin yazılarına
öncelikli olarak yer vereceğiz.

Konuda hakkındaki yazılarınızı veya yazı fikirlerinizi
**iletisim@serh.org** adresinden bizimle paylaşabilirsiniz.

[](https://serh.org/yazi-cagrisi/){.editorskit-block-link rel=""}
:::

::::: {.wp-block-column .is-vertically-aligned-center .is-layout-flow .wp-container-core-column-is-layout-6 .wp-block-column-is-layout-flow}
:::: {.wp-block-columns .is-layout-flex .wp-container-core-columns-is-layout-3 .wp-block-columns-is-layout-flex}
::: {.wp-block-column .is-layout-flow .wp-block-column-is-layout-flow}
<figure class="wp-block-image aligncenter size-large is-resized">
<img
src="https://serh.org/wp-content/uploads/2024/05/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_too_many_stude_e017f8ee-9607-4a0e-9592-0aff2919480f_2-1024x771.png"
class="wp-image-252" style="width:453px;height:auto" loading="lazy"
decoding="async"
srcset="https://serh.org/wp-content/uploads/2024/05/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_too_many_stude_e017f8ee-9607-4a0e-9592-0aff2919480f_2-1024x771.png 1024w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/05/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_too_many_stude_e017f8ee-9607-4a0e-9592-0aff2919480f_2-300x226.png 300w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/05/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_too_many_stude_e017f8ee-9607-4a0e-9592-0aff2919480f_2-768x578.png 768w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/05/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_too_many_stude_e017f8ee-9607-4a0e-9592-0aff2919480f_2.png 1232w"
sizes="(max-width: 1024px) 100vw, 1024px" width="1024" height="771" />
</figure>
:::
::::
:::::
:::::::

------------------------------------------------------------------------

### **Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı Türkiye'de Hukuku Dönüştürebilir Mi?** {#hukuk-mesleklerine-giriş-sınavı-türkiyede-hukuku-dönüştürebilir-mi .wp-block-heading .has-text-align-center}

##### [**H. Kaan Canan**]{.mark .has-inline-color style="background-color: rgba(0, 0, 0, 0);"}[\*]{.mark .has-inline-color style="background-color:rgba(0, 0, 0, 0);color:#821818"} {#h.-kaan-canan .wp-block-heading .has-text-align-center}

<figure class="wp-block-image aligncenter size-large is-resized">
<img
src="https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/2341324asasas-1024x677.png"
class="wp-image-502" style="width:340px;height:auto" loading="lazy"
decoding="async"
srcset="https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/2341324asasas-1024x677.png 1024w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/2341324asasas-300x198.png 300w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/2341324asasas-768x507.png 768w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/2341324asasas-1536x1015.png 1536w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/06/2341324asasas-2048x1353.png 2048w"
sizes="(max-width: 1024px) 100vw, 1024px" width="1024" height="677" />
</figure>

Hukuk mesleklerine giriş sınavı yönetmeliği yayınlandı. Artık hukuk
mezunları mesleklerine dair sınavlara girmeden, stajlarına başlamadan
evvel bir "teste" daha tabi tutulacaklar. Sınav, özellikle bu sınava
girmek zorunda kalmayacak hukukçular tarafından çok zamandır istenen bir
şeydi. Çünkü ülkemizde yirmi yıl önce 52 bin, on yıl önce 86 bin avukat
varken, bugün 186 bin avukat var. Yılda 20 bin kişi hukuk
fakültelerinden mezun oluyor. Sınavın çözmesi umulan sorun da bu fakülte
enflasyonundan kaynaklanan
"fazlalık".^[1](#3f71a571-3e02-497f-9c1f-236da14ccab7){#3f71a571-3e02-497f-9c1f-236da14ccab7-link}^

Sınav tamamıyla test sorularından oluşacak ve öğrenciler muhtemelen
benzeri sınavlarda olduğu gibi çoğunlukla basit ezberi ölçen, kanunu
inceleme imkanı olsa cevabı kolayca bulunabilecek, pek düşünme, muhakeme
etme ihtiyacı hissettirmeyecek sorularla karşılaşacaklar. Yine de
"eleme" amacı göz önüne alındığında sınavın faydasız olacağını söylemek
güç, muhakkak birileri de bu sınava yeterince iyi hazırlanmayacak ve
gereken 70 puanı alamayacaktır.

Benim dikkat çekmek istediğim soru ise bu sınavın doğru
yapılandırıldığında hukuk eğitiminde ve uygulamasında çok daha köklü ve
iyi bir değişime ön ayak olup olamayacağı.

İlan edilen haline dair en sık yapılan eleştirilerden biri fakültelerin
dershaneleşeceği, yazılı sınavların yerini tamamen teste bırakacağı ve
eğitim ezbere dayalı niteliksiz bir hale geleceği. Haksız bir çekince
sayılmaz, ama ben yine de bir sınavın yazılı olmasının onu tek başına
daha nitelikli yaptığı kabulüne itiraz etmek isterim. Bugün de
fakültelerde yapılan birçok yazılı sınav ezbere dayalı halde. Elbette
hukuk eğitimini ezberden tamamıyla koparmak mümkün değil, ama sınavın
şekline ilişkin tartışmadan evvel belki bir şeyin zor olmasının onu
nitelikli hale getirdiğine dair yaygın inancımızı da sorgulamamız
gerekiyor. Demek istediğim, bakanlık bu sınavı test değil de yazılı
yapsaydı muhtemelen karşımıza daha nitelikli bir sınav çıkmayacaktı,
sadece belki daha zor bir sınav çıkacaktı. Üstelik bu sefer mecburen
subjektif olacak değerlendirmelere dair bazı şüpheler de konuşulacaktı.
Yılda 20 bin mezun verildiği düşünülünce, zaten bu sayı azaltılmadan
sınavın testten başka şekilde yapılması düşünülemez. Bu kadar mezun için
sınavı yazılı ya da sözlü yapacak akademik kadrolardan maalesef halen
yoksunuz.

Fakat bu test sınav bir ilk aşama sınavı olarak kabul edilse ve kanunda
yazan bilgilerin ötesinde, bir kısım muhakemeye mecbur bırakan nitelikli
test sorularından oluşturulsa, ikinci aşamaya kalan adaylar için daha
nitelikli bir değerlendirme mümkün olabilir. Bu halde ikinci aşama,
yazılı sınav şeklinde tertip edilebilir. Bunu arzu ederken niyetim daha
fazla öğrencinin elenmesini mümkün kılıp "piyasayı" rahatlatmak değil.
Aksine, çokça ihtiyaç duyulan "savını gerekçelendirebilen hukukçu"
ihtiyacının karşılanmasını sağlamak. Çünkü bu sınav, basit ezbere dayalı
test haliyle hukuk eğitimini daha kötü bir hale getirip bir kısım hukuk
fakültelerini dershaneye dönüştürebileceği gibi, olabildiğince nitelikli
bir testten ibaret ilk aşamadan sonra yazılı ikinci bir aşama
eklendiğinde eğitimi ve sonuç olarak hukuk uygulamasını daha nitelikli
bir hale getirebilir. Çünkü bu halde savını yazılı olarak
gerekçelendirmek mecburiyetinde kalacak olan öğrenci için eğitim
sırasında hukuk metodolojisine verilecek önem artacak, benzer şekilde
yazılı sınavlar ve ödevler yaygınlaşacaktır.

Hukuk eğitiminde öğrencinin aşina olması gereken iki önemli husus
vardır^[2](#009f1b56-2e69-40cf-a978-bdfd2746e783){#009f1b56-2e69-40cf-a978-bdfd2746e783-link}^:
Bunlardan ilki çoğunluğu fakültedeyken mecburen ezberlenen, meslek
hayatında tecrübe ile pekişen alan bilgisidir. Alanların, ilgili
düzenlemelerin kapsamı ve mantığı hakkında bu bilgiler ülkemizde takrir
yöntemi ile derslerde işlenir. Herhalde öğretmekte, "belletmekte" en
mahir olduğumuz husus bu. İkinci önemli husus ise bu bilginin problemli,
açık olmayan durumlara uygulanmasıdır. Hukukçunun işi esasen burada
başlar, bunun için yorum metotlarına, mantığa hakim olmak, argümanları
temellendirebilmek gerekir. Hülasa, düşünmek, yani meseleye ve hatta
gerektiğinde "ezberlenen" bilgiye, düzenlemeye eleştirel bakabilmek
gerekir. Zannediyorum hukuk eğitimimizdeki en önemli eksiklik bu ikinci
hususa dair öğrencinin kendini geliştirebilmesi için çok az imkan
bulunmasıdır. En baştan, birçok fakültede hukuk metodolojisi dersi
bulunmaz. Bulunsa dahi yazılı sınavlarda sorulan sorular dahi bu metot
bilgisini kullanmaya çoğunlukla imkan
vermez.^[3](#5df3b46d-53ee-496e-a381-c18194466d22){#5df3b46d-53ee-496e-a381-c18194466d22-link}^

Yazılı bir meslek sınavında değerlendirme usulüne itirazlar
olabileceğini ifade etmiştim. Fakat doğru kurgulandığında, bu sistemde
öğrenciden "gerekçeli" cevap beklenirken, elbette değerlendirmecilerden
de "gerekçeli" bir değerlendirme beklenecektir. Zamanla bu sorulara ve
iyi hazırlanmış cevaplarına dair öğretici bir veri havuzu da
oluşacaktır. Yazılı sınavın olabildiğince objektif değerlendirilmesinin
mümkün olması için Almanya'dakine benzer bir soru çözüm yöntemi de
ortaya çıkacaktır. Bu her alanda sınav konusu problemin sistematik bir
incelemesini mümkün kılar. Hem sınava girenlerin hem de
değerlendirenlerin işi bu sayede kolaylaşacaktır. Sorunun ele alınma
şeklinde dair ortak bir sistematik ortaya çıktıkça bu elbette fakülte
eğitiminde de yaygınlaşacaktır. Üstelik bu sadece eğitime değil, bu
eğitimden geçen hukuk uygulamacıları sayesinde uygulamaya da etki
edecektir.

Sözün özü, öğrencilerin nihai hedefinin "meslek sınavını" geçmek olacağı
bir sistemde vasat bir sınav elbette sistemi daha da yozlaştırabilir.
Fakat nitelikli, iyi kurgulanmış bir sınav ise tam tersine, kendi haline
bırakılsa belki on yıllar sürecek olan hukuk eğitimindeki ve
uygulamasındaki "iyileşme" sürecini hayal edilemeyecek şekilde
hızlandırabilir. Bu uğurda elbette daha fazla sese, tartışmaya ve çok
katılımlı bir planlama sürecine ihtiyacımız var.

------------------------------------------------------------------------

[\* ]{.mark .has-inline-color
style="background-color:rgba(0, 0, 0, 0);color:#851616"}Dr. Ceza Hukuku,
kaan\[a\]hkcanan.com

1. [Aslında bu "fazlalık" fakülte sayısına ilişkin. Çünkü bu sayıda
 öğrenciye eğitim verebilecek yeterli sayıda akademisyenden de
 kütüphanelerden de yoksunuz. Haliyle yeterli eğitimi alamamış
 binlerce öğrenciyi sağlıklı bir elemeye tabi tutmak zaten önlemi
 yanlış adımda almak anlamına geliyor.
 [↩︎](#3f71a571-3e02-497f-9c1f-236da14ccab7-link){aria-label="Dipnot başvurusuna atla 1"}]{#3f71a571-3e02-497f-9c1f-236da14ccab7}
2. [Bu sınav tartışmasından hareketle, hukuk eğitimindeki reform
 ihtiyacına ilişkin yakın zamanda Seçil Bilgiç ve Cem Tecimer
 kıymetli bir [yazı
 yayınladılar](https://www.politikyol.com/hukuk-egitiminde-reform-ihtiyaci/?swcfpc=1){.ek-link}.
 Yazıda bahsedilenlerin çoğuna katılsam da, başka hukukçular
 tarafından da sık dile getirilen, hukuk eğitiminin "pratikten"
 uzaklığının önemli problemler arasında bulunduğu görüşüne
 katılamıyorum. Türkiye'de hukuk akademisyenlerinin önemli bir
 çoğunluğu ya aynı zamanda avukatlık yaparak ya da mütalaa yazarak
 hukuk pratiğine oldukça yakında duruyor. Kastedilen, yazıda
 örneklendiği gibi dava dilekçesi yazmak gibi tecrübeler ise,
 bunların şeklen nasıl düzenlenmesi gerektiği, argümantatif metin
 yazabilen, gerekli "teorik" bilgiye sahip herhangi bir hukukçu
 tarafından staj zamanı çok kısa sürede öğrenilebilir.
 [↩︎](#009f1b56-2e69-40cf-a978-bdfd2746e783-link){aria-label="Dipnot başvurusuna atla 2"}]{#009f1b56-2e69-40cf-a978-bdfd2746e783}
3. [En azından bir seminer dersinin lisans eğitiminde mecburi olması
 eminim şu anki tabloyu çok değiştirirdi. Elbette bu hazırlanacak
 seminer ödevine dair olabildiğince detaylı ve kişisel bir geri
 bildirim de verildiği takdirde. Çünkü hem yazılı sınavların hem de
 ödevlerin asıl işlevi öğrencinin neyi yanlış yaptığını anladığı
 durumda ortaya çıkar.
 [↩︎](#5df3b46d-53ee-496e-a381-c18194466d22-link){aria-label="Dipnot başvurusuna atla 3"}]{#5df3b46d-53ee-496e-a381-c18194466d22}

:::: {.wp-block-columns .is-layout-flex .wp-container-core-columns-is-layout-5 .wp-block-columns-is-layout-flex style="border-width:1px;padding-top:var(--wp--preset--spacing--30);padding-right:var(--wp--preset--spacing--30);padding-bottom:var(--wp--preset--spacing--30);padding-left:var(--wp--preset--spacing--30)"}
::: {.wp-block-column .is-layout-flow .wp-block-column-is-layout-flow style="flex-basis:100%"}
**Atıf Önerisi:** Canan, H. K. (2024) "**Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı
Türkiye'de Hukuku Dönüştürebilir Mi?**", *Şerh*. doi:
[10.59350/xy66v-x4s87](https://doi.org/10.59350/xy66v-x4s87){.ek-link}.
:::
::::

::::::: {.wp-block-columns .alignwide .are-vertically-aligned-center .has-medium-font-size .has-medium-font-size .is-layout-flex .wp-container-core-columns-is-layout-7 .wp-block-columns-is-layout-flex style="border-width:1px;margin-top:var(--wp--preset--spacing--60);margin-bottom:var(--wp--preset--spacing--60);padding-top:0;padding-right:1.6rem;padding-bottom:0;padding-left:1.6rem"}
::: {.wp-block-column .is-vertically-aligned-center .has-background .ek-linked-block .is-layout-flow .wp-container-core-column-is-layout-8 .wp-block-column-is-layout-flow style="border-style:none;border-width:0px;background-color:#ffffff00;padding-top:var(--wp--preset--spacing--30);padding-right:var(--wp--preset--spacing--30);padding-bottom:var(--wp--preset--spacing--30);padding-left:var(--wp--preset--spacing--30)"}
### [Yazı Çağrısı ]{.mark .has-inline-color style="background-color:rgba(0, 0, 0, 0);color:#8c2626"}Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı {#yazı-çağrısı-hukuk-mesleklerine-giriş-sınavı .wp-block-heading .has-text-align-center .has-ast-global-color-6-color .has-text-color .has-link-color .wp-elements-8e45c8d1a2c5c2df1035183434d275b7}

Şerh Hukuk Blogunda hukukun her dalını ilgilendiren problemlere dair
yazılar her daim yayınlanabilir. Fakat belli dönemler gündemdeki konular
için ayrıca yazı çağrıları yapacağız.

İlk konumuz 8 Mayıs'ta Resmi Gazete'de yayınlanan **Hukuk Mesleklerine
Giriş Sınavı ve İdari Yargı Ön Sınavı Yönetmeliği**. Şüphesiz bu sınav
hukuk eğitimine ve uygulamasına dair önemli değişikliklere sebep olacak.
Böyle bir sınavın gerekli olup olmadığı veya gerekli ise mevcut halinin
yeterli olup olmadığı ise hukukçular arasında önemli bir tartışma
konusu. Biz de önümüzdeki dönem bu konuda görüş bildirmek isteyen hukuk
eğitimcilerinin, uygulamacılarının ve elbette öğrencilerinin yazılarına
öncelikli olarak yer vereceğiz.

Konuda hakkındaki yazılarınızı veya yazı fikirlerinizi
**iletisim@serh.org** adresinden bizimle paylaşabilirsiniz.

[](https://serh.org/yazi-cagrisi/){.editorskit-block-link rel=""}
:::

::::: {.wp-block-column .is-vertically-aligned-center .is-layout-flow .wp-container-core-column-is-layout-10 .wp-block-column-is-layout-flow}
:::: {.wp-block-columns .is-layout-flex .wp-container-core-columns-is-layout-6 .wp-block-columns-is-layout-flex}
::: {.wp-block-column .is-layout-flow .wp-block-column-is-layout-flow}
<figure class="wp-block-image aligncenter size-large is-resized">
<img
src="https://serh.org/wp-content/uploads/2024/05/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_too_many_stude_e017f8ee-9607-4a0e-9592-0aff2919480f_2-1024x771.png"
class="wp-image-252" style="width:453px;height:auto" loading="lazy"
decoding="async"
srcset="https://serh.org/wp-content/uploads/2024/05/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_too_many_stude_e017f8ee-9607-4a0e-9592-0aff2919480f_2-1024x771.png 1024w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/05/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_too_many_stude_e017f8ee-9607-4a0e-9592-0aff2919480f_2-300x226.png 300w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/05/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_too_many_stude_e017f8ee-9607-4a0e-9592-0aff2919480f_2-768x578.png 768w, https://serh.org/wp-content/uploads/2024/05/festinalente_dark_blue_fountain_pen_drawing_of_too_many_stude_e017f8ee-9607-4a0e-9592-0aff2919480f_2.png 1232w"
sizes="(max-width: 1024px) 100vw, 1024px" width="1024" height="771" />
</figure>
:::
::::
:::::
:::::::